مهم ترین عوامل جامعه شناختی مؤثر بر بدحجابی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - رویا رضایی: از خانه خارج میشویم و پا در اجتماع میگذاریم. چهره رنگ رنگ شهر توجه ما را به خود جذب میکند. ولی شاید میان همه آنچه می بینیم، تفاوت در نوع پوشش و حجاب افراد، و به خصوص بانوان جامعه، بیشتر محل توجه باشد. افرادی که در کنار هم زیست میکنند، با هم در تعامل اند، در یک کشور نشو و نمو داشته اند، و دین آنها یکی است؛ پس این همه تفاوت از کجا نشأت میگیرد؟!
باید گفت که حجاب یک رفتار بیرونی است و عوامل متعدی میتواند زمینه ساز ظهور و بروز آن در فرد باشد. در این یادداشت برآنیم تا به قدر وسع، برخی از عوامل موثر بر بدحجابی را بررسی کنیم.
الف) اطرافیان
انسان یک موجود اجتماعی است که رفتارش، از جامعه نشأت میگیرد و به جامعه باز میگردد. مهمترین گروههایی که بر رفتار انسان اثرگذارند، عبارتند از: خانواده، گروه دوستان، و جامعه پیرامونی
- خانواده: اولین کانون شکل گیری شخصیت انسان خانواده است. اگر خانواده ای بتواند بصورت مناسب فرزندان را تربیت کند و در زمینه عفاف و حجاب، آموزه های صحیحی به کودکان و نوجوانان ارائه دهد، احتمال اینکه در آینده رفتارهای به هنجاری از اعضای آن خانوده دیده شود، فراوان است. اما متاسفانه به دلیل اینکه در بسیاری از خانواده ها، حجاب و عفاف به صورت صحیحی برای فرزندان معرفی نمی شود، فرزندان سردر گم می شوند. شاید فراوان دیده باشیم خانواده هایی که نوع پوشش مادر و دختر، پدر و پسر، و فرزندان با هم، تفاوت فاحشی دارد. شاید علت این امر، افراط و تفریطهایی است که در تربیت فرزندان وجود دارد؛ گاه خانواده با جهت گیری متعصبانه و افراطی، فرزندان را از حجاب بیزار میکند و گاهی نیز به اسم روشنفکری و امروزی بودن، فرزندان خود را در انتخاب پوشش رها میکند و هیچ نظارتی به آن ندارد.

- گروه دوستان: گروه دوستان، بخصوص در دوره نوجوانی و جوانی، تاثیر وافری بر انتخاب پوشش افراد دارد. چه بسا فرد با قرار گرفتن در گروه دوستی جدید، تصمیمات جدیدی در رابطه با پوشش و حجاب خود اتخاذ نماید، تا با شبیه شدن به دوستانش، حس مقبولیت و اعتماد به نفس بیشتری را تجربه نماید.
- جامعه پیرامونی: درست یا غلط، انسان پس از مدتی همرنگ جماعت می شود. البته این یک اصل خدشه ناپذیر نیست و فراوان هستند انسانهایی که در آلوده ترین محیط ها هم تقوای خود را حفظ کرده اند، لکن نمی توان منکر نقش محیط پیرامونی در انتخاب فرد برای نوع حجاب و پوشش شد. لذا زمانی که بدحجابی در جامعه نمود بیشتری می یابد، افراد با حجاب را هم تحت تاثیر قرار داده، و ممکن است رفتار آنها در انتخاب نوع پوشش را تغییر دهد.
ب) باورها
نیازی به توضیح نیست که رفتارهای ما از باورمان سرچشمه می گیرد؛ لذا اگر باورها در هر زمینه ای محکم و راسخ نباشد، نمی توان انتظار رفتار صحیح و بی عیب داشت.
- اعتقادات دینی: اعتقادات دینی، نقش ایجاب کننده و بازدارنده قوی در مقوله عفاف و حجاب دارد. بسیاری از افرادی که بدحجاب هستند و از پوشش ناقص یا زننده استفاده می کنند، از نظر اعتقادی پایه محکمی ندارند. حتی اگر معلومات مذهبی این افراد زیاد باشد، اما ایمان و یقین آنها به دانسته های خود، راسخ نیست.
- عدم آگاهی و شناخت فلسفه حجاب: با حجاب بودن و بدحجاب بودن، هریک اثرات متفاوتی بر زندگی و سرانجام یک انسان میگذارد. شهید مطهری 4 فلسفه برای حجاب قائل میشود: 1.آرامش روانی 2.حفظ ارزش و بالا بردن احترام 3.استحکام پیوند خانوادگی 4.استواری اجتماع. وقتی انسان به فلسفه ایجاب فعلی جهل داشته باشد، به احتمال زیاد نسبت به انجام آن فعل دغدغه مند نمی شود.
- تفسیرهای فردی از حجاب:
گاهی شاهد هستیم افراد جامعه، مسئله عفاف و حجاب را تفسیر به رای نموده، و سلیقه ای عمل میکنند. در این میان روحیه تساهل و تسامح هم به یاری فرد می آید تا با سهل انگاری، قیود و خط قرمزهای مشخص حجاب را جابه جا کند و بطوری که دوست دارد رفتار کند. مثلا هم نماز اول وقت بخواند، و هم از نظر پوشش ظاهری دچار ضعف باشد
جلب توجه دیگران: انسان موجودی است که دوست دارد در جمع همسانان خود دیده شود، مقبولیت و محبوبیت داشته باشد. حال اگر فردی در گوهر وجودی خود، ارزش قابل بیانی برای جلوه گری نداشته باشد، به استفاده ابزاری از جسم خود می پردازد تا بتواند توجه دیگران را به خود جلب نماید.

ج) نقش دشمن
یکی از موانعی که ممکن است بر سر راه دشمنان ما وجود داشته باشد تا نتوانند اهداف شوم خود را به ثمر بنشانند، وجود حیا و عفت در جامعه است؛ لذاست که دشمن در صدد تخریب این سنگر ارزشمند برمی آید.
- تهاجم فرهنگی: طبق فرمایش مقام معظم رهبری، فرهنگ هوایی است که ما انسانها در آن تنفس میکنیم.
وقتی هوای پیرامونی ما آلوده باشد، نتیجتا بیمار میشویم. دشمنان با درک این مهم، در صدد آلوده کردن محیط فرهنگی ما هستند. یکی از نمودهای خارجی فرهنگ تهاجمی دشمن، شیوع بی بند و باری و کمرنگ کردن عفاف و حجاب در جامعه است. اکثر برنامه های دشمن برای تاثیرگذاری بر بانوان جامعه طراحی شده و در این میان آنها از ابزارهای گوناگونی برای اغفال جامعه هدف خود استفاده میکنند.
- سیاسی سازی مسئله حجاب: یکی از روشهایی که دشمن از طریق پیاده سواران خود در کشور در صدد اجرای آن است، مانور سیاسی روی مسئله حجاب و پوشش است. نمود ظاهری این قضیه به طور ملموس در انتخاباتهای ریاست جمهوری کشور مشاهده میشود. گروهی با تعبیر نادرست از آزادی، مردم جامعه را بی عفتی و بی حجابی سوق میدهند و منجر به ناهنجاری پوششی در کشور می شوند.
- ارزش زیبایی شناسی دادن به بدحجابی: یکی از روشهای دیگر دشمنان برای اقناع مخاطب و ایجاد میل به بی حجابی در وی، زیبا نشان دادن بدحجابی و بی بند و باری است. این موضوع متاسفانه در میان جامعه هنری ما نفوذ زیادی کرده و معمولا در فیلم ها و سریالها این گونه القا می شود که افراد متمدن و موفق، پوشش بازتر و کمتری نسبت به قشر ضعیف و غیر موفق جامعه دارند.

د) مدرنیته
جریان مدرنیته و تغییر سبک زندگی انسانها، علت دیگر رواج بدحجابی و بی حجابی است.
- ساختارهای تسهیل‌گر بدحجابی: ساختارهای زندگی شهری، محیط کاری افراد، و حتی اپلیکیشن های فضای مجازی نقشی غیر قابل انکاردر ترویج بدحجابی دارند. مثلا آشپزخانه های اوپن که سالهاست قالب مقبول معماری محسوب میشود، بانوی خانه دار را به در معرض دید بودن عادت می دهد. محیط کاری مختلط و ارتباط مستمر با جنس مخالف، قبح روابط محرم و نامحرم و بی حجابی را برای فرد می ریزد، برنامه های موبایلی که سفرها و اردوهای مختلط را به آسانی به افراد معرفی میکند و در دسترس آنها قرار می دهد، همه و همه باعث میشود جامعه به مرور از فرهنگ عفاف و حجاب فاصله بیشتری بگیرد.
- لباسهای نامناسب در بازار: یکی از دلایل دیگر برحجابی که علیرغم میل باطنی افراد جامعه و به خصوص بانوان منتج به رواج بدحجابی میشود، فقدان لباس مناسب دارای عیار اسلامی ایرانی است که به صورت هدفمند طراحی شده و به تدریج جامعه را به بدحجابی عادت میدهد. شاید همه ما تجربه ساعتهای متمادی جستجوی لباس مناسب و پیدا نکردن آن را داشته باشیم، خانمها مانتوی دکمه دار و جلو بسته و غیر بدن نما پیدا نمی کنند؛ و آقایان لباس پیراهن و شلواری که به روز باشد و در عین حال پوشش مناسبی محسوب شود، نمی یابند.
- مدگرایی
قبل از هجوم مدرنیته و سبک زندگی غربی به زندگی مردم، لباس وسیله ای برای پوشاندن بدن به حساب می آمد و افراد، طیف متنوع و گسترده ای برای انتخاب لباس در اختیار نداشتند. لکن امروزه لباس، به وسیله ای برای ویترین کردن بدن تبدیل شده و کمپانی های بزرگ برای کسب سود بیشتر طیف متنوعی از پوششهای نامتعارف را با استفاده از سلبریتی ها، جامعه پذیر میکنند و ذائقه محاطب در انتخاب لباس را تغییر میدهند.
- رسانه های جمعی
رسانه های جمعی، فضای مجازی، و شبکه های اجتماعی از دیگر دلایل موثر بر برحجابی هستند؛ ابزارهایی که آن قدر زندگی ما را تحت تاثیر قرار داده اند که شاید ساعتی نباشد که حسب عادت به آنها مراجعه نکنیم. الگوهای نامناسب حجاب و پوشش در این رسانه ها جولان میدهد، و خواه ناخواه بر مخاطب تاثیر مستقیم و یا غیر مستقیم میگذارد.
آن چه در این یادداشت بررسی شد، برخی از علل جامعه شناختی موثر بر شیوع بدحجابی در جامعه بود و بدیهی است برای ترغیب جامعه به حجاب و عفاف، باید برای هر یک از این عوامل راهکار مناسبی اتخاذ شود. و این فوریتی است که هرچه بیشتر از آن غفلت شود، کار ما را در آینده دشوار تر می کند.
انتهای پیام/*