چرا مدیریت بحران در ایران «مدیریت غافلگیری» است؟/ خلاء وجود سخنگو در مدیریت بحران‌ها همچنان باقی است!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - امیر حمزه نژاد: مدیریت بحران به مجموعه‌ای از اقدامات ستادی و بهینه چون هماهنگ‌سازی، پوشش دهی، برنامه ریزی و ... برای مقابله متمرکز با بحران گفته می شود که در زمان تشدید مشکلات و خطرات جانی و مالی و فشار روانی اجتماعی و ... بکار گرفته می شود تا با آسیب و خسارت کمتری این مرحله فشرده طی شود. از این رو مدیریت بحران یکی از وظایف مدیریتی است که حالا به طور تخصصی روی آن کار می شود تا با هر چه بهینه کردن امکانات و لوازم و نیروها در این زمان حساس و خطیر موارد آسیب و خسارت در آن کمتر شود.
آنچه در این حوزه اهمیت می یابد اقدامات قبل و بعد از بحران است. سئوال اساسی که این روزها درباره مدیریت بحران صورت می گیرد این است که چرا غافلگیر می شوند. غافلگیری در مدیریت بحران چندان جایی ندارد؛ چراکه مدیریت بحران تنها به زمان ایجاد بحران ختم نمی شود زیرا اگر این موضوع را منوط به این زمان خاص بکنیم قطعا فرایند مدیریت ناقص و پرآسیب خواهد بود. از همین روست که فرآيند پيش بينی و پيشگيری از وقوع بحران برخورد و مداخله در بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران را مديريت بحران می‌گويند.
در حوزه پیشگیری مدیریت بحران مناطق پرخطر و آسیب پذیر مورد شناسایی و ایمن سازی قرار می گیرد. مثلا برای اینکه مردم گرفتار سیل در زمان های پر بارش نشود از سیل بند استفاده می شود. در این مناطق مردم آموزش های لازم برای مواجهه با بحران سیل را هم به خوبی فرا می گیرند تا در زمان طغیان رودها، به خوبی آب راهه‌ها و مسیل‌ها مشخص شود و مردم با دوری از این مسیرها از خطرات سیل در امان باشند.
کشور ایران با توجه به پهنه پهناوری که دارد یکی از کشورهایی است که بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله و رعد برق و ... در آن قابل پیش بینی و محتمل است. متاسفانه دستکاری‌ها و دخالت های انسان در محیط زیست نیز بعضا باعث شده که خطرات این بلایای طبیعی برای انسان بیشتر شود.
ماجرای وقوع سیل در شهر شیراز در کنار دروازه تاریخی قرآن که متاسفانه به کشته شده 19 تن و زخمی شدن چندین و چند نفر از هموطنانمان ختم شد، یکی از همین دستکاری‌های طبیعت بود که خطر بلایای طبیعی مانند سیل را افزون تر کرد.
درواقع در کنار دروازه قرآن شهر شیراز مسیری برای خروج آب وجود داشت. دره هایی که امروز پر شده،‌ همان مسیر سیلاب است. جایی که آب از آن بگذرد و چنین فاجعه ای را به بار نیاورد. اما شهردار وقت در اواخر دهه ۶۰ آنها را با نخاله پر کرد و رویش آسفالت کشید و مهم ترین مسیل شیراز را کور کرد.
از سوی دیگر در زمان بحران نیز بهم ریختگی فضا و عدم مدیریت یکپارچه و قدرتمند به وضوح دیده می شود.در این زمان حساس با توجه به اینکه مردم دلسوزی داریم بسیاری به دنبال این موضوع هستند که به طریقی کمکی به هموطنان آسیب دیده خود کنند. در این میان متاسفانه دیده می شود که کمک ها به طور صحیح و درست انجام نمی شود. در برخی از موارد نیروهای امدادی از مردم خواهش می کنند که در مناطق آسیب دیده حضور نیابند چراکه بیشتر حضور آنان باعث شلوغی مسیرهای منتهی به نقاط بحران دیده می شود و در امر امدادرسانی خلل ایجاد می‌کند. با حوادثی که در استان گلستان و شهر آق قلا افتاد بسیاری برای کمک رسانی به این منطقه هدایا و کمک های خود را به این شهر فرستادند در صورتی که در مناطق دیگر هم مشکلاتی وجود داشت و تمرکز کمک رسانی به استان گلستان بیشتر شد. همین موضوع ناهماهنگی مدیریت بحران را به خوبی نشان می‌دهد. حتی در این حوزه عدم مدیریت صحیح کمک رسانی سبب سوء استفاده برخی از سودجویان از محبت و دلسوزی مردم می شود.
همچنین اطلاع رسانی در خصوص شهرهایی که ممکن است بحران در آنجا شدت بگیرد و آموزش سریع و به موقع از جمله مواردی است که می تواند در امر مرتفع کردن مشکلات مردم بحران زده کمک شایان توجهی کند. در زلزله کرمانشاه متاسفانه دیده شد که مردم کمک های نقدی خود را به حساب برخی سلبریتی‌های فرهنگی و سیاسی واریز کردند. یکی از همین افراد بدون توجه به نیاز واقعی مردم بعدها اعلام کرد که می خواهد پول مردن را صرف اهداف فرهنگی سیاسی خود کند! این درحالی است که هنوز که هنوزه بسیاری از مردم زلزله در کانکس زندگی می کنند و با بارش های شدید اخیر کانکس‌ها و چادر آنها ( سر پل ذهاب) پر از آب شده است.
مدیریت یکپارچه و اطلاع رسانی دقیق و قوی در مرحله اول یک سخنگو واحد می خواهد. سخنگوی رسمی که مرجع اخبار باشد و نه تنها از شایعات جلوگیری کند بلکه در جهت بهبود مشکلات هم به خوبی افکارعمومی را مدیریت کند. در حوزه بحران امنیت روانی و مدیریت روانی جامعه و جلوگیری از رفتارهای پرخطر از جمله اساسی ترین اقدامات است که بایستی هر دولت و توسط دست اندرکاران مربوطه انجام شود. در حوزه بحران زدایی چه قبل و چه بعد از آن اقدامات مختلفی توصیه شده است که بکارگیری هر از این موارد می تواند مشکلات را تا حدود زیادی مترفع کند. دانش مدیریت بحران امروز دانش شناخته شده‌ای است که متاسفانه به طور کاربردی در بحران‌ها آنچنان که باید به کار گرفته نمی شود. عدم تعیین سخنگو در این موارد و مدیریت آشفته در آشفته بازار بحران نشانه بی اعتنایی به دانش مدیریت بحران است.
انتهای پیام/*