داشته های فرهنگی تبدیل به ضدارزش می شود/ فرهنگ عمومی، آسیب پذیرترین نوع فرهنگ در جبهه جنگ نرم

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - منیره غلامی توکلی - چهاردهم آبان ماه در تقویم ایران، " فرهنگ عمومی" نام گذاری شده است. فرهنگ عمومی را «محموعه منسجم و نظام يافته‌اي از اهداف، ارزشها، عقايد، باورها، رسوم و هنجارهاي مردم متعلق به يک جامعه بزرگ، قوم يا ملت» تعریف کرده اند که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. نگارنده در این یادداشت قصد بررسی سیاست زده کردن این مقوله مهم توسط برخی از کشورها و حتی سیاستمداران کشور را ندارد و فقط فرهنگ عمومی را از دریچه " فرهنگ عمومی" مورد بررسی قرار می دهد.
فرهنگ، مقوله ای امروزی یا دیروزی نیست بلکه وسعتی به بزرگی تاریخ بشریت و تنوعی به اندازه قومیت های مختلف موجود در جهان دارد. فرهنگ، موجودی زنده و پویاست که می تواند در هر برهه ای از زمان علاوه بر حفظ داشته هایش، داشته هایی را نیز بر خود وارد کرده یا حذف کند! از این رو می توان گفت که فرهنگ، پدیده ای عام در جوامع است و هیچ مردمی نمی توانند فاقد فرهنگ باشند.
با توجه به تعریف فرهنگ می توان به تعریفی منسجم تر از فرهنگ عمومی رسید که می گوید: « در یک جامعه بزرگ، بسیاری از ارزش ها، باورها، هنجارها، معیارها و الگوهای رفتاری هستند که فارغ از تکثر فرهنگی قومیت های مختلف جامعه، جنبه عام داشته و همگان آن را پذیرفته‌ اند و کل جامعه از آن پیروی می‌کنند.» با این تعریف می توان گفت که فرهنگ عمومی مردم ایران در تمام اقصی نقاط کشور اعم از ترک، لر، کرد، فارس،بلوچ، سیستانی و ترکمن یکی است و همین یکسانی همزیستی، محبت، همکاری، همیاری، دستگیری از یکدیگر، مهرورزی، عدالت اجتماعی و ظلم ستیزی تحسین برانگیزی را در کل جامعه ایران به وجود آورده است.
از آنجایی که فرهنگ عمومی ایران مبتنی بر اصول و معارف اسلامی است، لذا فرهنگ عمومی جامعه ایرانی علاوه بر یک سلسله مبانی فردی از نظر مسایل اخلاقی و فرهنگی، دارای قوانین و برنامه های دینی نیز هست که روابط اجتماعی افراد را با یکدیگر مشخص می کند. از این رو رعایت عدالت اجتماعی، توجه به معنویات در پیشرفت مادی جامعه و ترویج روحیه جمع گرایی از اولویت ‌های فرهنگ عمومی جامعه ایران محسوب می شود.
مقام معظم رهبری برای فرهنگ عمومی دو بخش متصور هستند: یک بخش آن ظاهری و بارز است که تأثیر خاصی بر روی ذهن، خلقیات، منش و تربیت افراد دارد و بخش دیگر آن مربوط به امور نامحسوس همچون اخلاقیات فردی و اجتماعی مردم و ... است. حال اگر فرهنگ عمومی یک جامعه را دارای دو محور افقی و عمودی بدانیم – منظور از محور افقی، رابطه خرده فرهنگ وارداتی یا در حال تغییر و حذف با خرده فرهنگ های قدیمی همطراز خود است و محور عمودی ارتباط فرهنگ تازه وارد یا تغییر یافته با سایر خرده فرهنگ های قدیمی موجود در فرهنگ عمومی را تشکیل می دهد- و هر نوع تغییر در این محورها را مورد بررسی فرار دهیم، متوجه نوع بازخورد مردم جامعه با این تغییرات شده و یا دلایل و چرایی تثبیت یا حل شدن فرهنگ جدید در فرهنگ عمومی ایرانی یا چرایی جلوگیری از حذف خرده فرهنگ مورد هدف را درک خواهیم کرد.
خواننده این یاداشت حتما قبول دارد: یکی از مکان هایی که می توان نمود و بروز بسیاری از خرده فرهنگ های فرهنگ عمومی را دید و حتی متوجه تغییر و تحولات در آن شد، مراکز عمومی به ویزه مکان هایی است که افراد برای دقایق یا ساعتی در کنار هم قرار می گیرند و آنجا باید روحیه اجتماعی، مردمداری، صبر، شکیبایی، ایثار، احترام به همنوع به ویژه بزرگترها، رعایت حال سالمندان و معلولین، احترام به حقوق کودکان و .. را با توجه به قوانین اسلامی و عرف اجتماعی مردم ایران دید و بررسی کرد.
اگر مترو را به عنوان یکی از پرترددترین مراکز رفت و آمد ساکنان کلانشهر تهران در نظر بگیریم متأسفانه شاهد پایین آمدن فرهنگ عمومی جامعه به سمت فردگرایی و خودخواهی .. هستیم که بسیاری از داشته های فرهنگ عمومی متعالی و مترقی ما را دچار تزلزل کرده است!. شاید برخی تصور کنند که چرا چینین ادعایی را با توجه به بالارفتن سطح سواد اقشار مختلف مردم، مطرح می کنیم و آیا ممکن است مترو که محل رفت و آمد قشری به عنوان کارمند یا دانشجو است محلی برای به نمایش در آمدن فروپاشی و تزلزل بنیان فرهنگ عمومی جامعه ما باشد؟
در جواب این سؤالات باید گفت: ارتقا فرهگ عمومی تنها ناشی از افزایش سطح سواد و دانش جامعه نیست، بلکه نشان از فهم و درک متعالی افراد است. به طوری‌که برخی جوامع با وجود توسعه علمی از هرگونه ارزش‌های فرهنگی تهی هستند و آثار مخرب و ناهنجاری‌های اجتماعی فراوانی در آنها دیده می شود.
از طرف دیگر فرهنگ در جامعه با رفاه نیز ارتباطی مستقیم دارد. هر انسانی علاقه مند است که از رفاه، آسایش و شرایط بسیار مطلوبی برخوردار باشدکه لازمه این امر وجود فرهنگی به شمار می رود که بتواند چنین ارتباطی را میان خواسته ها و امکانات با واقعیت های زندگی برقرار کند. حال اگر این رفاه و آسایش طلبی تبدیل به خودخواهی و خودمحوری شود دیگر این ارتباط مستقیم جنبه منفی خود را به نمایش خواهد گذاشت.
اگر خواننده محترم از مترو برای رسیدن به مقصد استفاده کرده باشد، در هر ترن شاهد برخوردهای نامناسب افراد با یکدیگر و یا رفتارهای عجیب و غریب و دور از فرهنگ ایرانی – اسلامی هستیم . از قرار هفته گذشته در متروی شمال تهران در برخورد بین دو حجاب مانتو و چادر، در عملی کاملا دور از انسانیت، فردی دست بانوی محجبه ای را به عنوان دزد در جمع بالاگرفت! یا در متروی بهارستان مسافری که از حضور فروشندگان در واگن کلافه شده بود با زدن سیلی به صورت فروشنده و انداختن توف به صورتش او را از فروش منع کرد، در متروی دروازه دولت دختر جوان دانشجو با فریاد بر سر پیرزنی که نمی توانست خود را بخاطر تکان های شدید جمعیت و حرکت مترو، کنترل کند داد و فریاد راه انداخته و به او توهین کرد. به شخصه در سالن مترو ایستگاه انقلاب شاهد برخورد زبانی دو فروشنده بودم که یکی از راهروی روبه رویی به دیگری به خاطر 5 هزارتومان زشت ترین الفاظ را به زبان می آورد!
ورود بانوان در پرترددترین ساعات مترو به واگن هایی عمومی نیز تزلزل فرهنگ عمومی جامعه ما را که متأسفانه بیساری از آنها رفتارهایی فمنیستی هستند، نشان می دهد، آنجایی که در فشار حداکثری جمعیت خانمی زبان به توهین و حتی کتک کاری با مردی برمی دارد که به گمانش او را نگاه کرده است! یا دختر و پسر جوانی که معاشقه و حرف های درگوشی خود را در سالن های مترو یا حتی واگن رد و بدل می کنند نیز نمونه ایی دیگر از تغییر فرهنگ عمومی و غرب زدگی آن است.
به هر حال می توان گفت که فرهنگ عمومی یک جامعه یکی از دسترس ترین و مهم ترین بخش فرهنگی یک جامعه است که در تهاجم فرهنگی و تبادلات فرهنگی می تواند متأثر بوده و بازخوردهای زیادی را به همراه داشته باشد.
انتهای پیام/*