به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - منیره غلامی توکلی: حجت الاسلام محسن تاج لنگرودی، درباره ی بایسته های رفتاری و اخلاقی ماه مبارک رمضان که از آن تحت عنوان « روزه نفس » یاد می شود، گفت: اخلاقیات در ماه مبارک رمضان از دو جنبه ی فواید اخلاقی روزه و اخلاق روزه داری قابل توجه است.
ترک گناه بهترین اعمال در ماه مبارک رمضان
وی در ادامه پیرامون بحث اخلاقِ روزه داری، گفت: اینکه انسان خود را مقید کند علاوه بر امساک زبان و دهان از خوردن و آشامیدن، کل اعضاء و جوارح خود را از نظر اخلاقی در امساک یا روزه نگهدارد، بسیار حائز اهمیت است. مثلا "چشم" یکی از اعضایی است که انسان باید بیش از اندازه مواظب آن باشد و این منحصر به ماه مبارک رمضان نیست! بلکه در تمام سال، انسان باید مراقب چشم خود باشد ولی از آنجایی که ماه رمضان، ماهی است که انجام ندادن گناه براساس فرموده پیامبر بهترین عمل محسوب می شود باید بیشتر نگاه خود را مراقبت کنیم .
این استاد اخلاق با استناد به روایتی از امام علی علیه السلام، افزود: پیامبر(ص) در آخرین جمعه ی ماه شعبان، خطبه ای را درباره ی ماه مبارک رمضان قرائت می فرمودند، میانه خطبه ایشان ایستادم و پرسیدم: بهترین کار در این ماه چه کاری است؟ پیامبر(ص) فرمودند: بهترین کار در ماه رمضان « الورع ان محارم الله» یعنی، انسان خود را حفظ کند و گناه انجام ندهد.
بستن چشم ظاهری برگناه، لازمه باز شدن چشم باطنی
این کارشناس مسائل دینی با بیان اینکه برخی از گناهان انسان به دلیل پیامدهایی که دارد از اهمیت بیشتری برخوردار هستند، اظهارداشت: وقتی جلوی وقوع یکی از این گناهان گرفته می شود بطور طبیعی جلوی بروز سایر گناهان نیز گرفته خواهد شد! یکی از این گناهان، گناه چشم است. اگر انسان اخلاقمدار شود و به آنچه خداوند اجازه داده نگاه کند و از آنچه خدا نگاه کردن به آن را منع کرده است، دوری کند و چشم خود را حفظ نماید، قطعا آثار و برکات زیادی به دست خواهد آورد .
شیخ محسن تاج یکی از این آثار و برکات مراقبت از چشم را اینگونه توضیح داد: « انسان با چشم ظاهری می تواند چشم باطنی را باز نماید! در واقع با بستن چشم ظاهری، چشم باطنی خود رامی گشاید و آن چیزی که در دنیا نادیدنی است، می بیند.» امام صادق علیه السلام می فرمایند: وقتی که حضرت یوسف علیه السلام در اتاق دربسته به دست زلیخا اسیر شد. زلیخا با ناز و کرشمه بسیار و البسه ی خاصی که پوشیده بود! برخلاف تصورش دید که یوسف علیه السلام، سرش را پایین انداخته است و او را نگاه نمی کند! پرسید چرا به من نگاه نمی کنی؟ یوسف علیه السلام گفت: می ترسم که به تو نگاه کنم و دیگر نتوانم به خدا نگاه کنم! در واقع، وقتی چشم ظاهر بسته شود و آن چیزی که خدا حرام کرده است را نبیند، چشم باطن انسان باز می شود و خدا را می ببیند.
زبان سرخ؛ سر سیاه را برباد و بخت را واژگون می سازد!
وی دومین عضو اثر گذار در زندگی انسان را زبان دانست و افزود: زبان می تواند بهترین وسیله برای به کمال رسیدن صاحبش باشد اما از طرف دیگری همین زبان می تواند صاحبش را به حضیض ذلت کشاند. پیامبر اسلام فرمودند: یکی از چیزهایی که انسان را در سلامت نگاه می دارد، حفظ لسان و نگهداری زبان است. پس همانطور که نگهداری زبان انسان را به سلامت می رساند، زندگی ناسالم نیز نتیجه عدم مراقبت از زبان است. زبان انسان خیلی از چیزها را برای او مکشوف کرده و همین زبان انسان را از خیلی چیزها محروم می کند.
این استاد اخلاق گفت: آنچه در رابطه با چشم گفتم در مورد زبان هم صدق می کند یعنی، اگر انسان زبانش را از خیلی چیزها ببندد و حرف های بی فایده نزند، این زبان چنان قدرتی پیدا می کند که می تواند با آن با خدا، ائمه معصومین علیهم السلام و اولیاء الله صحبت کند!
فرق استماع با سماع/ گوش را معطل و وام دار شنیدن هر صدایی نکنیم
این واعظ خوش نام تهران ادامه داد: گوش و مراقبت از آن، یکی دیگر از چیزهایی است که در ماه مبارک رمضان باید نسبت به آن توجه ویژه داشت. اما در مورد گوش دو نکته باید مورد توجه قرار گیرد. در مسئله شنیدن ما یک "استماع" داریم که شنیدن از روی اختیار و توجه کردن به چیزی است و دیگر "سماع" است که منظور شنیدن بدون قصد و نیت است. پس منظور از نگهداری و مراقبت از گوش این نیست که ما پنبه ای در آن بگذاریم و دیگر هیچ چیز نشنویم! بلکه منظور ما این است که گوش خود را معطل شنیدن برخی از صداها نکنیم.
حجت الاسلام محسن تاج در توضیح استماع به روایتی اشاره و بیان کرد: فردی نزد امام صادق علیه السلام آمد و عرض کرد: مستراح منزل ما در حیاط است و من وقتی برای اجابت مزاج به آنجا می روم صدای همسایه که مشغول آوازه خوانی است را می شنوم! از شنیدن این صدا خوشم می آید و کمی معطل می کنم تا بیشتر بشنوم! امام صادق علیه الاسلام فرمودند: این نشستن طولانی تو را از خیلی خیرات باز می دارد. این می شود استماع .. لذا انسان گوش خود را مراقبت کند به هر چیزی گوش ندهد و به هر صدایی گوش خود را وام دار نکند .
فضل الإحسان إلي الجار في الإسلام
وی ادامه داد: آنچه تا الان گفته شد موارد اخلاقی است که در ماه رمضان باید رعایت شود و این موارد حق خود انسان است . اما از این مهمتر این است که انسان علاوه بر اینکه به یاد خود است به یاد دیگران هم باشد! حال باید دید به یاد دیگران بودن یعنی چه؟ افرادی که غیر از ما هستند به اعتباری به دو دسته تقسیم می شوند . دسته اول خواهان اموال ما هستند که شامل فقیر و نیازمندان می شوندو ما باید به آنها کمک کنیم. همانطور که سعی می کنیم در ماه رمضان شکم خود را سیر نگه داریم باید به فکر سیرشدن آنها هم باشیم . در روایتی آمده است که پیامبر اسلام(ص) فرمودند: « إنَّ الجَنَّةَ مُشْتَاقَةٌ إلي أرْبَعَةِ نَفَر إلي مُطْعِمٍ الجَيعانِ وَ حَافِظِ اللِّسَانِ وَ تَالِي الْقُرآنِ وَ صَائِم شَهْر رَمَضَان» براستی، بهشت مشتاق چهار نفر است: کسی که گرسنه ای را سیر کند – برخی گفته اند کسی که همسایه گرسنه خود را سیر کند- و آنکه زبان خویش را حفظ نماید و تلاوت کننده قرآن و روزه دار ماه مبارک رمضان.
این کارشناس مسائل دینی افزود: وظیفه ی ما در قبال گرسنگان این است که آنها سیر کنیم و این امر در ماه مبارک رمضان مهم ترین وظیفه ی روزه داران است به طوری که در دعای اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَي أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ (اي خدا تو بر اهل قبور نشاط و سرور عطا کن)، اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِيرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِعٍ(خدايا هر فقير را بي نياز گردان خدايا هر گرسنه را سير گردان)، اللَّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْيَانٍ اللَّهُمَّ اقْضِ دَيْنَ کُلِّ مَدِينٍ(خدايا هر برهنه را لباس پوشان خدايا دين هر مديوني را ادا فرما)، اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ اللَّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَرِيبٍ اللَّهُمَّ فُکَّ کُلَّ أَسِيرٍ( خدايا هر غمگيني را دلشاد ساز خدايا هر غريبي را به وطن باز رسان خدايا هر اسيري را آزاد گردان)، اللَّهُمَّ أَصْلِحْ کُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِينَ(خدايا مفاسد امور مسلمانان را اصلاح فرما)، اللَّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَرِيضٍ اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاکَ اللَّهُمَّ غَيِّرْ سُوءَ حَالِنَا بِحُسْنِ حَالِکَ(خدايا هر مريض را شفا عنايت کن خدايا به غناي خود جلو فقر ما را ببند خدايا بديهاي حال ما را به خوبي صفات خودت تغيير ده)اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ وَ أَغْنِنَا مِنَ الْفَقْرِ إِنَّکَ عَلَي کُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(خدايا دين ما را ادا فرما و فقر ما را بدل به غنا و بي نيازي گردان که تو اي خدا بر هر چيز توانايي.) چهار مورد در رابطه با فقرا و در رابطه با اسیر و غریب و اصلاح امر مسلمین هر کدام یک مورد آمده است.
دعا در حق گرفتاران و اموات از حقوق همنوعان و در گذشتگان
این استاد اخلاق نیازمندان به دعا را دومین گروه محتاج به انسان برشمرد و افزود: این گروه شامل دو زیرگروه افراد زنده گرفتار و اموات می شود. هستند افرادی که در اطراف ما نیازمند دعا هستند پس بر ما است که همانگونه که برای خود دعا می کنیم برای رفع گرفتاری آنها و حوائجشان نیز دعا کنیم اما مهمتر از این افراد کسانی هستند که دست شان از دنیا کوتاه است. پس باید خودخواهی را در خود از بین ببریم و این دو گروه را نیز در جرعه دعاشوندگان خود قرار دهیم.
انتهای پیام/*