توکل، تفویض و تسلیم مقام های سه گانه عبودیت
1399/02/13 - 10:48
تاریخ و ساعت خبر:
50069
کد خبر:
توکل؛ نخستین پایه اعتماد به خدا/ بخش دوم

توکل، تفویض و تسلیم مقام های سه گانه عبودیت

نخستین گام در مراحل عبودیت، توکل است، بدین ترتیب که انسان در همه امور به خدا اعتماد می کند، دومین گام، تفویض است که انسان دیگر امری را به فرمان خود نمی داند و همه را به خدا واگذار می کند اما سومین گام که بالاترین مرتبه محسوب می شود مقام تسلیم یا رضا است که انسان خاضع و تسلیم محض در برابر هر اراده‌‏اي است که خداي سبحان درباره‌ او انجام می دهد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - زهرا باقری، توکل یکی از مراتب بالای اخلاقی محسوب می شود که در قرآن کریم به این موضوع بارها اشاره شده است. توکل و مشتقات آن ۷۰ بار در قرآن به کار رفته و به موضوعاتی مانند علل و عوامل توکل، آثار توکل، اهمیت و انگیزه توکل، موارد توکل و ضرورت تلاش و کار در کنار توکل پرداخته است.
توکل دارای دو مرتبه که شامل علم و حالت ناشی از آن است، می شود، که در مرتبه اول انسان به این علم پیدا می کند که خدا به کسی محتاج نیست با این حال همه نیازمند اویند و در مرتبه بعدی، انسان به واسطه ی این علم به خداوند متعال اعتماد پیدا می کند و به عدم اضطراب به غیر او برایش حاصل می شود.
با وجود ابعاد و گسترشی که توکل داراست، در مقایسه با دیگر مراتب معنوی و اخلاقی مشاهده می شود که چندان هم مرتبه بالایی به حساب نمی آید و شاید بتوان گفت به نوعی یکی از نخستین پله های اعتماد به خدای متعال است. در علم اخلاق، تفویض و تسلیم از پیوست های توکل به حساب می آیند اما از آن بالاتر هستند زیرا هدف نهایی در توکل جلب نفع و دفع ضرر است، اما حقیقتِ تفویض و تسلیم اعتراف به امر و نهی الهی و ترک اختیار در آنچه خدا به آن حکم کرده است، می‌باشد.
تفویض در اصطلاح قرآنی، به معنای واگذاري کارها به خداوند متعال است. در این معنی، تفویض بسیار به توکل نزدیک است، اما آنچه موجب تفاوت این دو می شود این است که در توکل واگذاری همه امور به خداوند متعال به این دلیل است که بنده پروردگار متعال را به عنوان وکیل خود مي‌‏گیرد تا هر تصرفي که خواست، در کارهای او انجام دهد، بنابراین در باب توکل، موکل، وکیل و وکالت داریم که موکل در صحنه حضور دارد، اما در تفویض، انسان هیچ کاری را به خود منسوب نمی داند، همه امور را به خدا بر می گرداند، يعني با اينکه می ‏داند خدا به او اراده و عقل داده است، ولی اراده خود را در مقابل اراده خدا، ناچيز و محدود می داند و در انجام امور می گوید امور من در دست خدا و با اراده خداست، بدین سان در تفاوت این دو می توان گفت که در توکل، از باب وکالت، اراده موکل وجود دارد، اما در تفويض چنين نيست؛ بلکه مفوّض خودش را بايد معدوم فرض کند و از اعماق قلب به آن معتقد باشد که حتی همین حرفی که می زند عنایت خداوند است که باعث شده کلمات بر زبانش جاری شوند.
تفاوت دیگر این است که توکل زمانی محقق می شود که کارِ موجب توکل ایجاد شود، مثل توکل پیامبر و یارانش در حفظ آنها از مشرکین؛ اما تفویض، زمانی ممکن است قبل از ایجاد علت امری که انسان بخواهد کاری را تفویض کند صورت می گیرد و گاهی بعد از اتفاق افتادن امر، مانند تفویض مؤمن آل فرعون.
مقام تسلیم نیز این تفاوت را با توکل داراست، زیرا توکل، چنانچه گفته شد وکیل قرار دادن خداوند است، پس تعلق به انسان در امور باقی است اما منظور از تسليم اين است که فرد مسلمان به همه اوامر، نهي ها و تقديرات خداي حکيم، در اعتقاد و هم در عمل ايمان داشته و در حد توانش به آن عمل کند؛ و نتیجه آن دارا شدن قلب سلیم است که حتي در همه اعضاء بدن تاثيرگذار است و سبب سلامت جسمي و داشتن آرامش روحي خواهد شد. در این حالت قطع کلی علاقه از امور متعلق به خویش برای انسان صورت می گیرد و او خاضع و تسلیم محض در برابر هر اراده‌‏اي است که خداي سبحان درباره‌ وی انجام می دهد، یعنی هر کاری که خداوند از وی بخواهد، اطاعت می کند.
بدین ترتیب توکل، تفویض و تسلیم مقامات سه‌‏گانه مراحل عبودیت هستند که توکل از همه پایین تر و پس از آن تفویض و دقیق تر و مهمتر از این دو رسیدن به مقام تسلیم است اما باید توجه داشت که این سه مرحله یا مقام روحی دارد به نام اعتماد به خداوند متعال که تا زمانی که بنده به خداوند متعال اعتماد نداشته باشد، به آن مقامات نمی رسد.
انتهای پیام/ز

بازگشت به ابتدای صفحه بازگشت به ابتدای صفحه
برچسب ها:
توکل، تفویض، تسلیم، عبودیت، اعتماد
اخبار مرتبط
ارسال نظر
  • مخاطبان گرامی، برای انتشار نظرتان لطفا نکات زیر را رعایت فرمایید:
  • 1- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • 2- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
  • 3- نظرات بعد از بررسی و کنترل عدم مغایرت با موارد ذکر شده تایید و منتشر خواهد شد.
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اخبار پر بحث
بازگشت به ابتدای صفحه بازگشت به ابتدای صفحه
نخستین پایگاه خبری تحلیلی زنان کشور
پست الکترونیکی:
info [at] tanineyas [dot] ir
طراحی و اجرا الکا