تراژدی کاهش جمعیت در ایران، چرایی وقع و پیامدهای آن
1399/04/29 - 09:37
تاریخ و ساعت خبر:
91773
کد خبر:
طنین یاس گزارش می دهد:

تراژدی کاهش جمعیت در ایران، چرایی وقع و پیامدهای آن

حال سوال اصلی این جاست که چرا علی رغم افزایش 12 میلیونی جمعیت زنان در سن باروری با کاهش 500 هزار نفری موالید روبه روییم؟ و چرا رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه سیاست‌های کلی جمعیت با توجه به ظرفیت کشور برای داشتن جمعیتی پویا، جوان و فعال به بیش از ۱۵۰ میلیون نفر تاکید دارند؟ پاسخ این سؤال را می توان در نقش شوم دشمنان علیه اقتدار و پیشرفت کشور با هدف تغییر چهره جوان ایران اسلامی به چهره ای پیر و فرسوده داد زیرا برخی اندیشمندان، ابر قدرتی کشور‌های زیر ۱۵۰ میلیون نفر را غیر ممکن می‌دانند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - منیره غلامی توکلی: رهبر انقلاب در دیدار جمعی از زوج‌های جوان در فروردین ۱۳۹۸ با اشاره به مسأله جمعیت در کشورهای مختلف و ایران فرمودند: «‌افزایش فرزند باید به صورت یک فرهنگ دربیاید. شما ببینید، در بعضی از کشورهای غربی ــ مثلاً در آمریکا ــ خانواده‌ای پانزده تا بچّه دارند، بیست تا بچّه دارند و از این قبیل، تشویق [هم] می‌شوند و هیچ کس مذمّتشان نمی‌کند. اما نوبت به کشور ما که می‌رسد، این طرف قضیه تشویق می‌شود، [یعنی] کم‌فرزندی و مانند اینها. بنابراین این هم یک نکته است که ان‌شاءالله باید مورد توجه باشد.»
در این سخنان رهبر انقلاب، کلیدواژه ای به نام « فرهنگ افزایش جمعیت» وجود دارد نکته ی مهمی که اکثریت دغدغه مندان این مسلئه حیاتی کشور نسبت به آن کم توجه یا بی توجه بوده اند. این مسئله از دو دیدگاه "غفلت عامدانه" و "بی توجهی سهوی" می تواند مورد بررسی قرار بگیرد و قطعا نتایج متفاوتی در بر خواهد داشت که بدبیانه ترین نتیجه، رونمایی از نقشه ی دشمنان نظام و ایادی آنها در تغییر چهره جمعیتی کشور از جوان به سمت پیری است! چرا که میزان جمعیت هر جامعه ای می تواند یکی از شاخص های توانمندی آن جامعه محسوب شود.
جمعیت 31 میلیونی، خواب دشمنان نظام علیه ایران!
متاسفانه مغرضان به نظام در آرزوی تحقق جمعیت ۳۱ میلیونی برای ایران هستند. برژینسکی سیاستمدار کهنه کار آمریکایی و مشاور سابق امنیت ملی آمریکا در مصاحبه ای که با روزنامه وال استریت ژورنال در مارس ۲۰۰۹ داشت در خصوص تغییر جمعیتی ایران نکته ای را عنوان کرد که ابعاد بسیار گسترده ای دارد. وی در این مصاحبه گفته بود: «از فکر کردن به حمله پیش دستانه علیه تاسیسات هسته ای ایران اجتناب کنید و گفت وگوها با تهران را حفظ کنید، بالاتر از همه بازی طولانی مدتی را انجام دهید چون زمان و آمارهای جمعیتی و تغییر نسل در ایران به نفع رژیم کنونی نیست.»
از نگاه فرهنگی نیز باید به این مسأله آگاه باشیم که تئوری‌هایی در جهان علیه خانواده و جنگ‌هایی علیه آن در حال شکل‌گیری است و قدرتمندان معتقدند که "نهاد خانواده" باید جایش را به نهادهایی مثل "همباشی" بدهد تا با فروپاشی هسته اولیه یک جامعه که مهم ترین نقش را در تربیت دینی، اجتماعی، سیاسی .. افراد جامعه دارد، هر آنچه سریع تر به اهداف خود برسند.
سال 98 رکورددار کمترین موالید در 50 سال اخیر
تراژدی سیاست گذاری طولانی مدت و نادرست برای کاهش جمعیت از اواخر دهه 60 با شعارهای « فرزند کمتر زندگی بهتر » یا « ایست، دو فرزند کافیست» که خود نوعی حرکت فرهنگی محسوب می شد کلید خورد و در این میان اعمال قوانینی چون عدم پوشش بیمه فرزند چهارم به بالا.. با جدیت در دستور کار دولتمردان قرار گرفت و همین امور سبب شدند تا در کوتاه ترین مدت زمان ممکن، یعنی اوایل دهه 70 به اهداف مورد نظر برسیم. در اینجا باید طی بازنگری های مجدد، این سیاستگذاری جمعیتی متوقف می شد اما متاسفانه این روند تاکنون تداوم یافته و باعث شده که آمار موالید در کشور برای چهارمین سال متوالی تا منفی ۱۴ درصد، رشد منفی داشته است.
آخرین گزارشات کمیته رصد و پایش سیاست‌های جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در دی 98 از کاهش بی سابقه تولد خبر می دهد به طوری که سال ۹۸ در کاهش جمعیت، رکورد دار ۵۰ سال اخیر شده است. پیش بینی ها در این زمینه گویای این واقعیت تلخ است که رشد جمعیت در ایران ۱۴۰۰، صفر می‌شود و ۱۴ درصد از خانواده‌های ایرانی بدون فرزند زندگی می‌کنند و جمعیت سالمند کشور 10 درصد افزایش خواهد یافت! چیزی که در وضعیت معکوس کشورهای پیشرفته ای چون ژاپن و آلمان قرار دارد. به گزارش بانک جهانی، تراکم جمعیتی ژاپن به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان حدود ۳۴۷ نفر بر کیلومتر مربع است. تراکم جمعیتی ژاپن حدود ۷ برابر ایران است. همچنین تراکم جمعیتی بریتانیا ۲۷۲ نفر بر مترمربع است که بیش از ۵ برابر ایران است. این کشورها که در اصطلاح بین‌المللی توسعه‌یافته محسوب می‌شوند، توانسته‌اند این تعداد جمعیت را در خود جا دهند بدون آنکه ازدحام جمعیت در این مناطق موجب توقف رشد اقتصادی آنها شود.
اما در ایران، طی سه دهه با دو برابر شدن جمعیت زنان در سن باروری در بین سنین ۱۵ تا ۴۹ سال، ۱۲ میلیون نفر بیشتر شده یعنی به 22 میلیون نفر رسیده است ولی آمار موالید ۵۰۰ هزار نفر کمتر شده است! همچنین نرخ باروری کلی دائما در حال کاهش بوده و در سال ۹۷ حدود ۱.۸۱ و در شش ماهه اول سال کمتر از ۱.۶۵ است درحالی که بر اساس محاسبات مرکز آمار ایران سطح جانشینی کشورمان باید بیش از ۳.۲ باشد.
حال سوال اصلی این جاست که چرا علی رغم افزایش 12 میلیونی جمعیت زنان در سن باروری با کاهش 500 هزار نفری موالید روبه روییم؟ و چرا رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه سیاست‌های کلی جمعیت با توجه به ظرفیت کشور برای داشتن جمعیتی پویا، جوان و فعال به بیش از ۱۵۰ میلیون نفر تاکید دارند؟ پاسخ این سؤال را می توان در نقش شوم دشمنان علیه اقتدار و پیشرفت کشور با هدف تغییر چهره جوان ایران اسلامی به چهره ای پیر و فرسوده داد زیرا برخی اندیشمندان، ابر قدرتی کشور‌های زیر ۱۵۰ میلیون نفر را غیر ممکن می‌دانند.
خطرات و پیامدهای پیری جمعیت
شنیدن اصطلاح " پیری جمعیت" یک چیز است و دیدن پیامدهای آن چیز دیگریست! شاید تلخی این اصطلاح در تعریف آن مستتر باشد؛ " جمعیت پیر" همان انباشتگی و افزایش مستمر و مداوم جمعیت در سنین ۶۰ و ۶۵ سال به بالا است و خطرات مختلفی چون « تغییر نظام‌های تربیتی و مفاهیم اخلاقی، کاهش نشاط اجتماعي ـ اقتصادي، کاهش اقتدار سیاسي، تغییر در ترکیب‌های دیني را در حوزه های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به دنبال دارد.
صدالبته این خطرات، پیامدها و در طول زمان بحران های سختی مثل کاهش حجم و رشد جمعیت ملی؛ کاهش باروری و قدرت تجدید نسل؛ افزایش میانه‌ی سنی و سالمندی جمعیت را در حوزه جمعیتی کشور سبب می شود و از طرف دیگر در بحث اقتصادی، باعث کاهش جمعیت در سن کار؛ کاهش رشد اقتصادی؛ پایین آمدن نرخ پس انداز خانواده؛ افزایش بار مالی نسل‌های جوان‌تر، افزایش بار تکفل و افزایش تقاضای بازنشسته‌های فعلی و فشار بر سیستم تأمین اجتماعی خواهد شد.
اما در این بین مسئله فرهنگی از همه این مسائلی که مطرح شد حائز اهمیت بیشتر است در حوزه اجتماعی و فرهنگی با تبدیل شدن جامعه جوان به جامعه پیر، شاهد شکاف‌های نسلی در اثر بهم خوردن توازن جمعیت نسل‌ها؛ جمع شدن چترهای حمایتی خانواده از سالمندان خواهیم بود که این بحث نیز در بخش سلامت جسمی – روانی جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است.
مهم ترین مانع فرزندآوری؛ اقتصاد یا سبک زندگی
برای درمان درست هر مرضی باید ابتدا دلایل بروز آن را یافت تا بتوان بهتر و در زمان کوتاه تری از روند پیشرفت آن جلوگیری و در نهایت درمانش کرد. در خصوص عدم تمایل زوجین به فرزندآوری که نتیجه آن کاهش موالید در کشور شده است، نیز باید ابتدا دلایل بروز چنین مسئله ای را بررسی کرد. در این باره دو دیدگاه وجود دارد. یکی اقتصاد و دیگری سبک زندگی است. رویکرد نگارنده این مطلب با توجه به آموزه های اسلامی – ایرانی و با توجه به آنچه در ابتدای این مطلب گفته شد، مسئله " سبک زندگی" است. البته این عقیده صرفا از روی تعصبات دینی و ملی نگارنده مطرح نمی شود بلکه صالح قاسمی؛ پژوهشگر تحولات جمعیت و نویسنده مجموعه «جنگ جهانی جمعیت» در یادداشتی اصلی‌ترین و نخستین مانع فرزندآوری خانواده‌های ایرانی در شرایط کنونی را سبک زندگی، فرهنگ و نوع نگرش به فرزندآوری می داند!.
وی معتقد است: « در حال حاضر مانع اصلی فرزندآوری و رشد جمعیت در کشور قبل از عامل اقتصادی عامل فرهنگی است. اگر قرار است برای تغییر روند رشد جمعیت، سیاستی به کار رفته شود باید در راستای اصلاح سبک زندگی باشد. اگر سیاست‌های تشویقی اقتصادی بدون تغییر سبک زندگی اجرا شود، همان رشد محدودی هم که در جمعیت ایجاد خواهد شد صرفا در مناطق حاشیه‌ای کشور خواهد بود. یعنی گروه‌های جمعیتی ای که مشکل کمبود موالیدشان فقط اقتصادی است.اگر این گزاره عمومی را بپذیریم که امروزه مانع اصلی و اول فرزندآوری زوجین ایرانی اقتصاد است، پس باید بپذیریم که اگر کسی مشکل اقتصادی نداشت باید فرزندآوری بیشتری داشته باشد. آیا این‌چنین است؟ خیر!
کشورهای حوزه اسکاندیناوی اروپا در حالیکه بالاترین درآمد سرانه بین المللی را دارند اما پایین‌ترین نرخ باروری و فرزندآوری را نیز در دنیا به خود اختصاص داده‌اند و جزو سالمندترین کشورهای جهان هستند. در کشور خودمان نیز در حالیکه استان‌های گیلان و مازندران بالاترین سرانه درآمد ملی را در اختیار دارند، اما پایین ترین نرخ فرزندآوری را داشته و سالمنترین استان های کشور هستند. در شهرها نیز شاهد هستیم هر اندازه به سمت مناطق برخوردارتر میرویم فرزندآوری کاهش پیدا میکند.»
تعجب و نگرانی جامعه شناسان بین المللی در برابر بی تفاوتی برخی مسئولین کشور!
این که سقوط جمعیت در ایران مورد توجه پژوهشگران بین‌المللی نیز قرار گرفته، نکته بسیار مهمی است و نشان دهنده درجه اهمیت موضوع جمعیت یک کشور در سطح بین المللی است. جامعه شناسان شاخصی مانند «مایکل کوک» و «نیکولاس ابراشتات» نسبت به این سطوح نرخ باروری اظهار تعجب و نگرانی کرده‌اند، به طوریکه «اوراشتات» این کاهش نرخ باروری را بی‌سابقه دانسته و «کوک» آینده تاریکی را برای جمعیت ایران متصور شده است.
ضرورت استفاده از تجربه سایر کشورها در افزایش جمعیت
چیزی که باعث تعجب و نگرانی است، عدم توجه مسئولان کشور به این قضیه مهم است به نحوی که نه به دنبال اجرای سیاست های جمعتی کشور خودمان هستند و نه در تلاش اند که از تجربه سایر کشورها در افزایش جمعیت استفاده کنند! در حالی که همه باید به اندازه مقام معظم رهبری در این خصوص نگران باشیم اما گویی سیاستمداران ایران این موضوع را سیاسی می‌بینند در حالی که مساله جمعیت ملی و فرهنگی است و نگاه به آن باید علمی باشد.
آیا قرار است تقصیرها بر گردن کرونا بیفتد!
در پایان این مطلب خوب است خوانندگان گرامی به این نکته نیز توجه داشته باشند که "محمد مهدی تندگویان"، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به تازگی با نگاهی کرونایی به مسئله جمعیت توجه نشان داده و گفته است: « آسیب‌های اجتماعی کرونا جنبه‌های مختلفی دارد. آنچه که به نظر می‌رسد و باید در مورد آن هشدار جدی داد، مسئله تشکیل خانواده و فرزندآوری است. او در توضیح این مطلب گفته است: کرونا بر هرم سنی کشور تاثیر خواهد گذاشت و شاید این آسیب تا 16 سال آینده درک نشود اما به ناگاه در آینده که ترکیب هرم سنی کشور ناهمگون شود، آن زمان متوجه این آسیب به صورت جدی می‌شویم. » حال باید دید آیا روی دیگر سکه کرونا می تواند زنگ بیدارباشی برای مسئولین کشور در حوزه جعمیت باشد تا به دنبال راهکارهای درست برون رفت از بحران جمعیتّی باشیم که تا وقوع آن فرصت زیادی باقی نمانده است! یا قرار بر این می باشد که تمام تقصیرها و پیامدهای کاهش جمعیت، برگردن ویروس کوچکی به اسم کرونا بیفتد!
انتهای مطلب/*

بازگشت به ابتدای صفحه بازگشت به ابتدای صفحه
برچسب ها:
جمعیت، پیری جمعیت، کاهش نرخ رشد جمعیت،
ارسال نظر
  • مخاطبان گرامی، برای انتشار نظرتان لطفا نکات زیر را رعایت فرمایید:
  • 1- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • 2- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
  • 3- نظرات بعد از بررسی و کنترل عدم مغایرت با موارد ذکر شده تایید و منتشر خواهد شد.
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اخبار پر بحث
بازگشت به ابتدای صفحه بازگشت به ابتدای صفحه
نخستین پایگاه خبری تحلیلی زنان کشور
پست الکترونیکی:
info [at] tanineyas [dot] ir
طراحی و اجرا الکا