یک کارشناس مذهبی: امکان تغییر شکل ادای برخی از نذرها به خاطر شیوع ویروس کرونا/ ادای نذر موجب رونق جلسات می شود

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - زهرا باقری: حجت الاسلام سید حجت سجادی زاده، کارشناس قرآن و حدیث، مسائل مذهبی و کارشناسی ارشد فرهنگ و ارتباطات، در گفتگو با خبرنگار سایت خبری تحلیلی «طنین یاس» در مورد مفهوم شناسی نذر گفت: «نذر»، از اقسام عهد و پیمان‌هایی است که شخص میان خود و خدای خویش مي‌بندد و به طور کلی، استقامت در پیمان، هم مورد تایید عقل است و هم از نظر شرع عملی ممدوح محسوب می شود که انسان مورد غفران و بخشش الهی قرار گیرد.
وی ادامه داد: هر آنچه را که نذرکننده قادر به انجام آن باشد و اطاعت، عبادت یا خشنودی خدای متعال در آن باشد و یا اینکه شرع آن را مستحب کرده باشد، در حیطه نذورات قرار می‌گیرد و کسی که نذر می کند، وفای آن را امری واجب بر خود می داند.
این کارشناس موضوعات دینی با اشاره به ایام سوگواری سالار شهیدان«علیه السلام» گفت: مشتاقان و محبان اهل بیت«علیهم السلام» و به ویژه امام حسین«علیه السلام» گاهی انجام برخی از امور را نذر می کنند تا خود را ملزم به ادای آن کنند که این نذرها ممکن است در یکی از سه قالب قرار گیرد، دسته نخست، نذرهایی است که صرفاً معنوی است مانند نذر زیارت عاشورا و دسته دوم نذرهای صرفاً مادی است، مانند اهدای وسیله یا پولی برای حرم یا زوار، اطعام یتیم، کمک به هزینه ساخت مسجد، حسینیه و یا تکیه و هم شامل نذرهای مادی و هم شامل نذرهای معنوی می شود، مانند برپایی مراسم عزا برای آن حضرت و یا برگزاری مجالس تعزيه و ذکر مصيبت.
سجادی زاده تأکید کرد: اشتباهی که این میان اتفاق می افتد، عدم رعایت شرایط نذر و نیز عدم ادای نذر است، زیرا اگر نذری با رعایت شرایط صورت گیرد و شخص از روي اختيار، نذر خود را عملی نکند کفاره عدم اجرای نذر بر عهده اوست و بايد کفاره بدهد؛ يعني يک بنده آزاد کند يا به شصت فقير طعام دهد يا دو ماه پي‌درپي روزه بگيرد.
ارکان اساسی نذر در فقه شیعه
وی ادامه داد: نذر دارای سه رکن اساسی، شخص نذرکننده، صیغه نذر و متعلق نذر است که هر کدام از این سه رکن دارای شرایط و اقسام خاص خود است که بسیاری از نذرهایی که در واقعیت بیرونی جامعه دینی منعقد شده یا انجام می‌شود، به خاطر اینکه برخی از این شرایط صحت را دارا نیستند، در عمل تحقق و بروز خارجی ندارند.
این کارشناس موضوعات دینی، رکن اول را به ویژه برای زنان مهم دانسته و گفت: شخص نذر کننده باید شرایط تکلیف که همان مسلمان و عاقل و بالغ بودن است و توانایی بر انجام کار را داشته باشد و علاوه بر آن باید آنچه را مورد نذر اوست، با اختیار و از روی قصد برگزیده باشد، پس با این اوصاف شخص انسان غیر مکلف و شخص ناتوان در مورد موضوع نذر و شخص بیهوش و یا شخص مجبور و یا بی‌توجه به نذر از دایره موارد صحت نذر خارج هستند.
وی تصریح کرد: نذر زن اگر مزاحم حقوق شوهر باشد، بي‌اجازه او باطل است و اگر مزاحم نباشد، احتياط مستحب آن است که با اجازه او باشد و یا اگر نذر کند در هر هفته روز معيني (براي مثال روز جمعه) را روزه بگيرد، چنانچه يکي از جمعه‌ها مصادف با عيد فطر يا قربان شود يا عذر ديگري مانند حيض براي او پيش آيد، بايد روزه را ترک کند، بنا بر احتياط قضاي آن را به جا آورد.
سجادی زاده، رکن دوم نذر را صیغه یا همان عبارتی دانست که با آن نذر واجب می‌‌شود، و افزود: صیغه را می توان به دو صورت ادا کرد: یا باید به لفظ عربی باشد؛ به این عبارت که: «لِـللّهِ عَـلَـیَّ ان افعل او لاافعل فلان... یعنی برای خدا بر گردن من باشد که فلان کار را انجام دهم یا ترک‌ کنم» و یا اینکه با رعایت سه نکته (ذکر لفظ جلاله الله یا ترجمة آن، بر عهدة من یا بر ذمه من و ...، مشخص بودن نوع کار) به فارسی یا هر زبان دیگری خوانده شود، نذر خاصیت خود را خواهد داشت؛ مثلاً: برای خدا بر عهده من است که روزه بگیرم (نذر مطلق) برای خدا بر عهده من است که اگر بیمارم شفا یافت، روزه بگیرم (نذر مشروط).
رکن سوم نذر از نظر وی، متعلق نذر است و شرط اصلی آن قدرت داشتن شخص نذرکننده بر انجام آن است و مباح بودن یا استحباب داشتن آن عمل از شرایط دیگرِ عملی است که نذر به آن تعلق می‌گیرد. پس عمل حرام یا لغو نمی‌تواند متعلق نذر باشد. البته گاهی می‌تواند متعلق نذر به صورت مشروط باشد؛ یعنی اینکه انجام یا ترک آن عمل مشروط به تحقق حاجت یا رفع مشکلی باشد و گاهی نیز می‌تواند به صورت مطلق خوانده شود به این صورتي که فقط جلب رضایت الهی مورد نظر شخص نذرکننده است.

بسیاری از نیت ها برای احسان و خیرات است نه نذر
وی با توجه به فراگیر بودن ویروس کرونا و عدم برپایی بسیاری از مراسمی که افراد در آن ها به ادای نذر خود می پرداختند گفت: همانطور که گفته شد گاهی در زبان عامه مردم بیان می کنند که نذر دارند در حالیکه ارکان نذر را رعایت نمی کنند و یا خیراتی در نظر دارند که عنوان نذر را بر روی آن می گذارند، هزینه های این قبیل خیرات را می توان برآورد کرد و با توجه به شرایط حاکم، با رعایت دستورالعمل های بهداشتی، شکل دیگری از آن را اجرا کرد، به طور مثال به جای پخت و توزیع غذای به اصطلاح نذری، هزینه آن را به نیازمندان بخشید و یا تهیه و توزیع بسته های بهداشتی را در بین مردم، به این نیت انجام داد.
سجادی زاده تأکید کرد: برخی از نذرها نیز ممکن است به صورت صریح بیان نشده باشد، در خصوص این قبیل نذرها هم می توان روش های دیگری را انتخاب کرد، به طور مثال اگر فرد چیزی را برای خود امام«علیه السلام» يا امامزاده نذر کرده، بي‌آن که نام حرم را ببرد، مي‌تواند هزینه آن را صرف مجالس عزاداری، کمک به نیازمندان، نشر آثار آن بزرگواران يا هر کار ديگري که نسبتي با آنها دارد بکند.
این کارشناس موضوعات دینی در پایان گفت: نذر و خیراتی که افراد انجام می دهند، در هر قالب و شکل شرعی و عقلی انجام شود، دارای تأثیرات معنوی است اما ظهور و بروز نذرهای مادی به طور طبیعی چون بخشی از هزينه‌هاي احياي عاشورا و ترويج خط اهل بيت«علیهم السلام» است و به کمک‌هاي مالي و یا انجام خدمات مربوط به برگزاری مراسم به ویژه روضه های خانگی برای زنان، جنبه معنوی و قداست می بخشد، موثرتر است و بهتر است که افراد در سطح هرچند کم و به ظاهر ناچیز، دست از انجام این امور بر ندارند و در گسترش شعائر الهی، در حد وسع و توانایی خود گام بردارند.
انتهای پیام/ز