مهاجرت پزشکان از افسانه‌سازی تا واقعیت/ توریسم پزشکی چقدر به اقتصاد کشورو کادر درمان کمک می‌کند؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - مسئله پزشکی و سلامت بشر همواره مهم و خاص بوده است. حالا با توجه به همه گیر شدن بیماری کرونا این اهمیت دوچندان شده است و نیروی متخصص در این حوزه نیز در درجه اهمیت بالایی قرار دارد. درحالی که بسیاری از کشورها با کمبود پزشک و نیروی متخصص درمانی مواجه هستند در ایران به مدد مراکز آموزشی متعدد دانشگاهی این نقیصه تا حدود زیادی حل شده است و حالا پزشکان ایرانی با توجه به سطح سواد و تجربه‌ای که دارند در دنیا سرآمد هستند.
پدیده مهاجرت در این میان هم موضوعی است که بسیاری را نگران کرده است. بعضا آمار و ارقامی عجیب در این حوزه منتشر شده است که پزشکان و کادر درمان ایرانی به کشورهای حاشیه خلیج فارس یا اروپا و کانادا می‌روند تا تخصص خود را در اختیار دیگر کشورها قرار دهند و از این منظر به رفاه و مادیات برسند. موضوعی که باعث انتقاد بسیاری شده است و حتی برخی کارشناسان مطرح می‌کنند که بایستی قبل از اقدام به مهاجرت در این حوزه مالیات‌های سنگین از این افراد اخذ شوند تا نتیجه سال‌ها تدریس و صرف هزینه آموزشی و تجربه آن برای کشورمان از بین نرود.
هر چند نگاهی به آمار و ارقام مهاجرت پزشکان ایرانی و دیگر کشورها نشان می دهد که در رتبه بندی ملیت پزشکان مهاجر به کشورهایی مانند انگلیس، کانادا و آمریکا ایران در میان 10 کشور اول این رده بندی جایی ندارد. بنابر آمار ارائه شده توسط اتحادیه پزشکان ترکیه در دو سال گذشته 3 هزار پزشک از این کشور مهاجرت کرده اند. در کشور آلمان نیز بنا بر آمار سال 2007، 2 هزار و 439 پزشک آلمانی کشور خود را ترک کرده اند و همچنین در سال 2012 از این کشور 2 هزار 24 پزشک مهاجرت کرده اند. انگلیس و کانادا و آمریکا به عنوان کشورهای مهاجر پذیر با درآمد بالا در حوزه پزشکی محسوب می شوند.
البته در این میان برخی عنوان می‌کنند پس این آمار نگران کننده‌ای که از مهاجرت پزشکان ایرانی به کشورهای غربی و حوزه خلیج فارس ارائه می شود، چیست. در این رابطه باید گفت که هم اکنون بسیاری از دانش آموزان علاقه مند به دلیل محدودیت ایجاد شده در کنکور تجربی، برای تحصیل پزشکی به سایر کشورها از جمله ترکیه و روسیه مهاجرت می کنند که بسیاری از آنها در این کشورها مانده یا به کشورهای دیگر مهاجرت می کنند. از این روست که بایستی در این زمینه نیز فکری کرد. با افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو نه تنها خطر کمبود حاصل از مهاجرت پزشکان مرتفع می شود بلکه از مهاجرت دانش آموزان ایرانی به سایر کشورها جلوگیری خواهد شد.
بر اساس آمار وزارت بهداشت در سال گذشته، از میان کل دانش آموختگان دانشگاه های علوم پزشکی شامل پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری و پیراپزشکی، 2 هزار و 650 نفر مدرک تحصیلی خود را از آزاد کرده اند. از این تعداد نیز بخش عمده آن مربوط به رشته پرستاری است و بخش کمی مربوط به رشته پزشکی بوده است. هرچند آزادسازی مدرک به معنای مهاجرت نیست. پزشکی نوعی شغل خدماتی محسوب می شود و مهاجرت کارکنان چه پرستاری و اعضای دیگر کادر درمان در بخش خدمات امری رایج در سراسر جهان است. در شرایطی که در حوزه پرستاری نیز در کشورمان نیروهای زیادی در این حوزه کار می کنند و ساماندهی کادر درمان دراین حوزه بایستی به طور مطلوب صورت گیرد. در همین رابطه، «شریفی مقدم»، دبیر کل خانه پرستار ایران به تازگی مطرح کرده است که «جمعیت پرستار کشور باید بیش از دو برابر وضعیت موجود باشد تا به کف استاندارد های بین المللی برسیم. ما ۱۰۰ هزار نیروی پرستار بیکار در کشور داریم و این در حالی است که کمبود پرستار در بیمارستان های کشور بسیار محسوس است اما متاسفانه هیچ اقدامی برای جذب نیروی پرستار انجام نشده است.» به نظر می رسد عدم انجام اقدامات لازم و بیکاری برخی پرستار فکر مهاجرت را در سر آنان می پروراند.
سرانه پزشک در ایران بنابر آمار سازمان بهداشت جهانی 16 به ازای 10 هزار نفر است و بالاتر از 45 درصد کشورهای دنیاست و در وضعیت خوبی قرار دارد. این درحالی است که میانگین متخصص در برخی از کشورهای اروپایی 26 نفر به ازای 10 هزار نفر است. اما با این حال بایستی فضایی برای پزشکان و کادر درمان صورت گیرد که حتی الامکان از مهاجرت آنان جلوگیری شود. این درحالی است برخی از جمله رئیس کل سازمان نظام‌پزشکی برای پزشکان عمومی درخواست ویزیت 120 هزار تومانی کرده است. این درحالی است که این نوع اظهار نظرها بیشتر باعث بهم ریختن اوضاع سلامت و درمان جامعه می شود و همین موارد عاملی برای انتظارات بیشتر و عمدتا مهاجرت می شود. با این اوصاف نه تنها بایستی از سخنان چالش برانگیز در این حوزه جلوگیری کرد بلکه بایستی با ساماندهی نیروهای کادر درمان مسئله مهاجرت را به حداقل رساند و در این حوزه با راه اندازی مواردی همچون توریسم پزشکی و درمانی هم به اقتصاد کشور و ایجاد شغل بیشت