به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - در بخش اول نشست تخصصی «توسعه کشاورزی شهری؛ تحکیم بنیان خانواده و تحقق اقتصاد مقاومتی» " مریم ایاسه" دانشجوی دکترای «فیزیولوژی تولید و فناوری پس از برداشت» ضمن تعریف کشاورزی شهری و تفاوت های آن با کشاورزی روستایی به بیان اهمیت ترویج و توسعه این نوع از کشاورزی به دلیل تأثیرگذاری آن بر آرامش فردی، ارتقاء سلامت روحی خانوادگی و اجتماعی، ایجاد نشاط وانگیزه در تولیدات دامی و کشاورزی شهریان و خودکفایی مردم ساکن شهر در تأمین این مایحتاج زندگی پرداخت.
بیشتر بخوانید:
کشاورزی شهری از تأمین آرامش فردی و شکوفایی اقتصادی تا تحکیم بنیان خانواده
در ادامه این نشست "مریم باقری " دکترای ترويج و آموزش کشاورزي به تشریح اهمیت مهارت آموزی خانواده ها در زمینه کشاورزی شهری پرداخت و این نوع کشاورزی را یکی از ملزومات مهم تحقق اقتصاد مقاوتی دانست.
کشاروزی شهری و باغبانی آپارتمانی، فرصت یک تنفس پاک و عمیق در کنار خانواده
وی با بیان اینکه امروزه با افزایش آلاینده‌ها و آلودگی هوا، تنفس هوای تمیز به آرزویی بدل شده که فقط شاید بتوان آن را در پارک‌ها و بوستان‌ها پیدا کرد، گفت: در خانه‌های آپارتمانی امروزی که فاقد فضای سبز مثل باغ و باغچه هستند، همواره خلأ محیطی با هوای نسبتاً متفاوت از دود و آلودگی خیابان حس می‌شود که شاید بتوان راهکاری مناسب در جهت حل این معضل پیشنهاد کرد.
این دکترای ترويج و آموزش کشاورزي پرورش گل و گیاه در منزل ازجمله راهکارهای پیشنهادی برشمرد و افزود: اگرچه گیاهان برای رشد، نمو و ادامه حیات محتاج نو، آب و خاک مناسب هستند و در شرایط فعلی بسیاری از آپارتمان‌ها، نگهداری انواع هرگونه از گیاهان میسر نیست! اما نکته اصلی اینجاست که در گونه‌های مختلف گیاهی، می‌توان نمونه‌هایی یافت که از سازگاری کافی برای زیستن در شرایط آپارتمانی برخوردارند.
باقری با بیان اینکه آراستن خانه با گل و گیاه‌های شکیل و طبیعی می‌تواند فرصتی مغتنم را برای یک تنفس عمیق کنار خانواده به ارمغان داشته باشد، تأکید کرد: با «کشاورزی شهری» نه‌تنها می‌توان با آلودگی جنگید، بلکه شرایط برای کسب درآمد پایدار توسط شهروندان و رشد اقتصاد شهری نیز فراهم می‌شود. ۱۵ درصد از محصولات کشاورزی جهان در شهرها تولید می‌شود. مدیران شهری در ایران کشاورزی در شهر را جدی بگیرند.
این فعال در حوزه کشاورزی شهری در ادامه مراکز فنی و حرفه‌ای کشور، سازمان بسیج مهندسین تهران بزرگ، مراکز آموزش، تحقیقات و مشاوره فضای سبز و نیز سرای محلات سازمان شهرداری تهران و مراکز گل و گیاه در سایر استان‌ها را از جمله مؤسسات و سازمان‌هایی برشمرد که در جهت کسب مهارت‌آموزی شهروندان در راستای کشاورزی شهری فعالیت های خوبی انجام داده اند.
فرصت های آموزشی شهرنشینان برای یادگیری کشاورزی شهری
وی آموزش‌های اولیه ایجاد، نگهداري و حفاظت فضاي سبز توسط خانواده‌ها به‌ویژه بانوان، تشویق و ترغیب هرچه بیشتر شهروندان به نگهداری گل و گیاه، برگزاری دوره آموزشی با موضوعات مختلف شامل اصول سبزی در منزل، ساخت تراریوم، آموزش نگهداری و کاشت درخت، نحوه نگهداری گل‌های شاخه بریده، آشنایی با گیاهان دارویی، آموزش و نگهداری کاکتوس، آشنایی با انواع درخت و درختچه و .. را از قابل توجه ترین فعالیت های صورت گرفته توسط این سازمان ها و نهادها دانست.
این پژوهشگر و کارشناس کشاورزی شهری ،همچنین آشنایی با انواع گل‌های فصلی و دائمی، انواع گیاهان پوششی، آشنایی با روش‌های آبیاری در منازل، آشنایی با اصول کود دهی و ترکیب خاک گلدان و باغچه و فرآوری خاک‌برگ، روش اجرای بام سبز و دیوار سبز بالکن سبز، آشنایی با گیاهان گلدانی و آپارتمانی، طراحی کاشت را نیز به‌عنوان دیگر موضوعات آموزشی ارائه‌شده به شهروندان برشمرد و گفت: از سویی این مراکز با توزیع بروشورهای آموزشی، علاوه بر آموزش توسط کارشناسان، اقدام به معرفی انواع گل و گیاهان آپارتمانی، روش‌های تکثیر، نگهداری و پرورش، انواع سبزی‌های قابل‌کشت در منزل، فواید کشت سبزی و روش‌های کشت آن و مواردی در این حوزه می کنند.
کسب و کار پرورش گل های آپارتمانی، شغلی زودبازده برای علاقه مندان به باغبانی شهری
باقری در بخش دیگری از صحبت هایش به نقش کشاورزی شهری در کسب درآمد خانواده ها اشاره و بیان کرد: پرورش گل‌های آپارتمانی می‌تواند به‌عنوان نمونه‌ای از کسب وکارهای خُرد معرفی شود. از مزیت‌های این کسب‌وکار می‌توان به عدم محدودیت مکانی آن اشاره کرد چراکه پرورش گل و گیاه آپارتمانی یکی از مشاغل خانگی محسوب می‌شود.
این دکترای ترويج و آموزش کشاورزي با تأکید براینکه پرورش و نگهداری گل‌ها و گیاهان آپارتمانی مستلزم بهره‌مندی از دانش اولیه در این حوزه است، افزود: با رعایت یک سری نکات ساده و کسب مهارت از چگونگی نگهداری گل‌ها و گیاهان آپارتمانی، می‌توان بخشی از محل سکونت خود را به مرکز تولید انواع گیاهان آپارتمانی تبدیل کرد و از آرامش و زیبایی حاصل از آن لذت برد.
کشاورزی شهری؛راهی برای مردمی کردن اقتصاد
در ادامه این نشست خانم دکتر مهدیه السادات میرترابی، دانش آموخته ترویج کشاورزی به تبیین تأثیر کشاورزی شهری بر تحقق اقتصاد مقاومتی پرداخت و گفت: تاکید اقتصاد مقاومتی بر کاهش وابستگی‌ها و تکیه بر مزیت‌های تولید داخلی و تلاش برای خوداتکایی است. اقتصاد مقاومتی اقتصادی متکی به مردم و درون‌زا است، بنابراین نوعی اقتصاد مردم بنیاد است و دولتی نیست و دولت تنها مسئول برنامه‌ریزی و ظرفیت‌سازی، هدایت و کمک به مردم است.
وی در ادامه با اشاره به استفاده مردم اروپا به ویژه آمریکا در قرن نوزدهم از کشاورزی شهری و اجرای برنامه ملی باغ پیروزی که یک برنامه نظامند برای توسعه فعالیت‌های کشاورزی شهری در جهت کاهش فقر و ناامنی غذایی حاصل از جنگ های جهانی بود، گفت: در آن دوران رئیس جمهور وقت امریکا، از همه شهروندان امریکایی درخواست کرد تا از هر فضای خالی ممکن جهت تولید مواد غذایی استفاده کنند تا از این طریق بتوانند با شرایط بحرانی به وجود آمده مقابله کنند. از این طریق، برنامه‌ای جدید در جهت تولید و تأمین مواد غذایی در کشور امریکا اجرا شد که این امر منجر به تولید مواد غذایی مورد نیاز کشور و حتی صادرات برخی اقلام به دیگر کشورها را فراهم کرد.
این دکترای ترویج کشاورزی با اشاره به اینکه طرح‌های کشاورزی شهری لازم نیست کلان باشند تا متفاوت به نظر برسند، افزود: تقریباً دو میلیون نفر در نوار غزه فلسطین زندگی می‌کنند و زمین کافی برای زراعت ندارد، بنابراین در سال ۲۰۱۰ سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد مفهوم زراعت پشت‌بام در مقیاس بزرگ را معرفی کرد و تجهیزات لازم برای سیستم‌های پرورش آکواپونیک را به ۲۰۰ خانه ارائه کرد. سایر فلسطینی‌ها هم با استفاده از پلاستیک بازیافتی و چوب باغچه‌هایی ساخته‌اند و شروع به کشورزی شهری کردند تا غذای مورد نیاز خود را تامین کنند.
میرترابی گفت: بنابر این تولید مواد غذایی در قالب کشاورزی شهری امری تازه نیست و به ویژه در زمان جنگ و قحطی که افراد با چالش‌های فراوانی در زمینه تأمین مواد غذایی مواجه بودند، کشاورزی شهری سازوکار موثری در تامین امنیت غذایی بوده است از این رو کشاورزی شهری با تامین مواد غذایی مورد نیاز جمعیت شهری به مردمی کردن اقتصاد کمک می‌کند.
توسعه کشاورزی شهری، تحقق اقتصاد منهای نفت و رفع تحریم ها
وی با تأکید براینکه در کشاورزی شهری، مردم در کنار مصرف کننده فعال، تولیدکننده و توزیع کننده فعال می‌شوند، تصریح کرد: با مشارکت در کشاورزی شهری مردم علاوه بر تامین بخشی از نیاز غذایی خود و حتی کسب درامد در توسعه شهر دخالت داده می‌شوند و توانمندسازی همه شهروندان باعث حضور موثرتر افراد در فعالیت‌های اقتصادی فراهم می‌شود.
این دکترای ترویج کشاورزی گفت: اقتصاد مقاومتی در مقابل اقتصاد وابسته و مصرف کننده قرار دارد و منفعل نیست و سعی در تغییر ساختارهای اقتصادی موجود و بومی‌سازی آن بنابر اهداف خود دارد از این رو کشاورزی شهری کمک می‌کند وابستگی به نفت کاهش پیدا کند و با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های اقلیمی فعالیت‌های درآمدزا صورت بگیرد.
این پژوهشگر و کارشناس مسائل کشاورزی شهری توضیح داد: به عنوان مثال با استفاده موثر از فضاهای مرده و بلااستفاده مثل از پشت بام، تراس، حیاط و زیرزمین برای کشاورزی شهری از ظرفیت مکان در شهر به طور صحیح استفاده می‌شود. یا با کاشت درختان میوه و کاشت گیاهان مزروعی در فضای سبز عمومی به جای درختان و گیاهان بی‌ثمر نه تنها هزینه کاشت و برداشت کمتر می‌شود بلکه در نگاه کلان اقتصادی حتی اگر محصول درختان و گیاهان مثمر فروخته نشوند و مردم به رایگان استفاده کنند باز هم به سود کشور است چرا که به سبد غذایی مردم اضافه شده و به همان اندازه نیاز کشور به آن محصول برطرف می‌شود.
میرترابی تأکید کرد: بنابراین کشاورزی شهری تاثیر بسیار مهمی در تحقق اقتصاد مقاومتی، جهاد اقتصادی، تولید ملی، تحقق اقتصاد منهای نفت، رفع تحریم‌ها و حل مشکل بیکاری دارد.
تقویت رابطه انسان شهرنشین با طبیعت مهم ترین راهکار مقابله با مصرف گرایی شهری
وی در ادامه به تأثیر کشاورزی شهری بر سبک زندگی مردم پرداخت و گفت: مهم‌ترین تاثیر پدیده شهرنشینی متوجه الگوی مصرف است. امروزه سرانه مصرف در شهر به مراتب بیش از روستاست و الگوی مصرف شهرنشینان در مقایسه با الگوی مصرف روستاییان با طبیعت ناسازگار است. در مجموع نزدیک به چهار پنجم از منابع جهان در شهرها که تنها یک پنجاهم سطح زمین را اشغال کرده‌اند به مصرف می‌رسد. بنابراین بیشترین مصرف منابع اولیه و تولید ضایعات و آلودگی‌ها در محیط‌های شهری صورت می‌گیرد.
این دکترای ترویج کشاورزی، اصلی‌ترین راه‌های مقابله با مصرف‌گرایی شهرنشینی را تقویت رابطه انسان شهرنشین با طبیعت دانست و افزود: باغچه‌کاری و درختکاری از جمله فعالیت‌های کشاورزی هستند که ضمنِ ترویج فرهنگِ نقش آفرینی در تمام اقشار سِنی جامعه، امری لذت بخش، آموزنده، ثمربخش و سلامت زاست. ایجاد فضای سبز با کاشت گیاهان خوراکی و درختان مثمر در هر محیطی، مثل مدارس، مجتمع‌های مسکونی، بوستان‌های شهری، مساجد، ادارات و غیره، علاوه بر تقویت خوداتکایی و خودکفایی غذایی، موجب افزایش نشاط اجتماعی، پاکیزگی هوا و اعتدال دما می‌شود و تغذیه سالم‌تر، تحرک فیزیکی بیشتر و اشتغالزایی در شهرها را فراهم می‌کند.
وی تأکید کرد: کشاورزی در شهر بخشی از توسعه زیرساخت سبز جامعه است که ضمن تسهیل اصلاح کمّی و کیفی الگوی مصرف، کیفیت
زندگی در کلان شهرها را نیز بهبود می‌بخشد.
فقدان وجدان مصرف بهینه، پاشنه آشیل مردم شهرنشین در اصلاح الگوی مصرف
این پژوهشگر و فعال حوزه کشاورزی شهری با اشاره به اینکه در جوامع سنتی دیروز نیازی به تبلیغ برای اصلاح الگوی مصرف نبود چون مصرف کنندگان غالبا خود تولیدکننده بودند و اسراف و زیاده‌روی، خود بخود، نکوهیده و غیراخلاقی محسوب می‌شد، گفت: . به عبارتی در قدیم، پرورشِ وجدانِ مصرفِ بهینه در جامعه بخشی از فرهنگ عمومی بود. برای حرکت مؤثر به سوی اصلاح الگوی مصرف در جامعۀ امروز، گفتگو،
آموزش و تبلیغات رسانه‌ای لازم است، اما کافی نیست.
کشاورزی شهری تلنگری بر وجدان شهرنشینان برای دوری از اسراف
میرترابی تصریح کرد: برای تقویت وجدان مصرف در جامعۀ امروز باید بکوشیم که تا حد امکان، جمعیت مصرف کننده به فرآیند تولید مواد مصرفی، به ویژه خوراکی‌ها، نزدیک‌تر شود. در کشور ما، با توجه به تاکیدی که بر حرکت به سوی اصلاح الگوی مصرف است، کشاورزی شهری می‌تواند راهبرد و اقدام خوبی برای تسهیل این حرکت باشد زیرا هم باعث آشتی شهروندان با طبیعت می‌شود و هم شهروندان با فرایند و سختی تولید موادغذایی آشنا شده و در مصرف مواد غذایی دقت بیشتری خرج می‌کنند.
وی بیان کرد: همچنین در بخشی از مفهوم کشاورزی شهری به اهمیت بازیافت و استفاده از پسماندها و پساب‌های تصفیه شده توجه می‌شود که این خود نیز باعث برگشت پسماندها و پساب‌ها به چرخه تولید می‌شود که خود در جهت اصلاح الگوی مصرف است.
اشتغال و درآمدزایی یکی از مهم ترین دستاوردهای کشاورزی شهری
این دکترای ترویج کشاورزی در ادامه به نقش کشاورزی شهری در کارآفرینی و ارائه ایده‌های نو در اشتغال اشاره کرد و گفت: از آن‌جا که فضاهای شهری فاقد زمین‌های بزرگ برای پرورش محصولات غذایی به روش سنتی است، در نتیجه کشاورزان در شهرها باید تکنیک‌هایی خلاقانه به کار گیرند تا از کمترین فضا بیشترین بهره را ببرند و از طرفی با چالش‌هایی که زندگی در شهر با آن مواجه است، نظیر تجمع مواد زائد، فضا، منابع و انرژی، به بهترین شکل ممکن مقابله کنند. به همین دلیل بکارگیری خلاقیت‌های کارآمد برای بهبود کیفیت و کمیت مواد غذایی با صرف حداقل منابع امری ضروری است که کشاورزان باید مسئولیت آن را بر عهده گیرند.
این پژوهشگر حوزه کشاورزی در توضیح اشتغال زایی کشاورزی شهری، گفت: مردم می‌توانند با پرورش محصولات کشاورزی در فضاهای اطراف خانه‌های خود از گلخانه‌های متصل به پنجره‌ها گرفته تا مزارع تعبیه شده در پشت‌بام‌ها با صرف کمترین هزینه ممکن کارآفرینی کرده و بیشترین درآمد را کسب کنند. به این صورت که محصولات کشاورزی خود را پس از پرورش به محل‌هایی در نزدیکی منازل خود منتقل کنند و آنها را به همسایه‌های خود با قیمتی مقرون به صرفه بفروشند. این کار علاوه بر اینکه کارآفرینی از طریق کشاورزی را در شهر ترویج می‌دهد، باعث می‌شود مردم همیشه به مواد غذایی سالم و تازه دسترسی داشته باشند. بنابراین کشاورزی شهری با مشارکت تمام شهروندان و ایده های کوچک و بزرگ آنها در تولید و فراوری محصولات کشاورزی باعث تقویت فرهنگ کار و تولید می‌شود.
انتهای پیام/*