اقدامات امام رضا(ع) در آشنایی ایرانیان با مصیبت عاشورا / اوضاع کربلا در زمان امام غریب

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس - امیرحمزه نژاد : اینکه ایرانیان چه موقع از بازتاب واقعه عاشورا خبردار شدند در آثار مورخان چندان مطرح نشده است اما مولف تاریخ سیستان در این باره می نویسد:‌ چون این خبر به سیستان آمد مردمان سیستان گفتند نه نیکو طریقتی برگفت یزید که با فرزند رسول اکرم (ص) چنین کردند،‌ پاره‌ای شورش اندر گرفتند.
کارشناسان مطرح می کنند که به احتمال زیاد یزید خبر این جنگ را به سرتاسر سرزمین تحت سیطره خود گسیل داشته است و محتمل هست که واکنش‌هایی صورت گرفته اما چندان ضبط و مکتوب نشده است. طبری از شورش مردم ری به رهبری فرخان رازی به سال 64 ه ق خبر می دهد. ولی گمان نمی رود که در ارتباط با واقعه کربلا باشد؛‌اما عکس العمل گسترده مردم ایران را می توان در قیام مختار مشاهده کرد. بنا بر روایت دینوری حدود بیست هزار تن از سپاهیان او موالی ایرانی بودند.
قیام‌های علویان به ویژه زید بن علی و فرزندش یحیی و ارتباط مردم ایران با آن‌ها به ویژه خراسان،‌ گرگان و ری از دیگر مواردی است که ایرانیان را با واقعه کربلا آشنا کرد.
نقش داعیان عباسی در آگاهی ایرانیان از جنایات بنی امیه را نمی توان نادیده گرفت. آن ها جهت آگاه کردن مردم و برانگیختن احساسات مردم ایران فهرستی از مظالم بنی امیه را نسبت به خاندان پیامبر تهیه کردند که در راس آن واقعه کربلا بود.
حضور امام رضا (ع) در خراسان (200-202 ق) و اهتمام آن حضرت در برگزاری مراسم عاشورا از مهم ترین عوامل انتقال فرهنگ عاشورا به ایران بود و به دنبال آن سادات که به سبب حضور امام در خراسان به این سرزمین مهاجرت کردند و با شهادت آن حضرت به اقصی نقاط به ویژه صفحات شمالی ایران؛‌یعنی طبرستان و مازندارن پراکنده شدند.
فرصت ولایت عهدی امام رض ( ع) اگرچه یک دسیسه از سوی مامون بود اما تا حدودی ظرفیت هایی برای تشریح واقعه کربلا و مذهب شیعه ایجاد کرد. در این زمان محدودیت های کربلا تا حدودی برداشته شد و شیعیان توانستند مزار شهدای نینوا را تا بخشی سامان دهند.
حضور امام غریب در خراسان مردم ایران را با واقعه کربلا و مراسم آن آشنا کرد و با تشکیل حکومت علویان در طبرستان رفته رفته مراسم عاشورا به صورت یک فرهنگ بومی درآمد.
در این میان نباید نقش شهرهای شیعه نشین از جمله قم،‌ری، سبزوار و نیشابور و ... را در انتقال و توسعه این مراسم در ایران نادیده گرفت.
امام‌ رضا (ع) در زمان حیاتشان مراسمي برگزار مي‌کرد و گروهي اشعار بسيار زيبايي سروده‌اند. عموم ائمه (ع) تاکيد کرده‌اند که اگر قصد داريد مرثيه‌اي داشته باشيد، پرچم آن امام حسين (ع) است.
حضور امام رضا (ع) در خراسان و اهتمام آن حضرت در برگزاری مراسم عاشورا، از مهمترین عوامل انتقال فرهنگ عاشورا به ایران بود.
ﻣﺎﻣﻮن ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻋﺒﺎﺳﻰ در ﺳﺎل 198ﻗﻤﺮي ﺑﻪ ارﻳﻜﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪ و ﺑﺮ ﺧﻼف ﺳﻴﺎﺳﺖ پدر ﺧﻮد و ﺑﻪ ﺟﻬـﺖ ﻛﺴـﺐ رﺿﺎﻳﺖ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﺧﺮاﺳﺎن، اﻇﻬﺎر ﻣﺤﺒﺖ و دوﺳﺘﻰ ﺑﺎ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﻛﺮد و ﺗﺼﻤﻴﻢ گرﻓﺖ ﻛﻪ ﺧﻼﻓﺖ را ﺑﻪ ﺣﻀـﺮت اﻣـﺎم
رﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻧﻤﺎﻳﺪ.ﻟﺬا ﺷﻴﻌﻴﺎن ﻓﺮﺻﺖ را ﻣﻐﺘﻨﻢ ﺷﻤﺮده و آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺠﻠﻞ و ﺑـﺎ ﺷـﻜﻮﻫﻰ ﺑـﺮ ﻣـﺰار اﺑـﻰ ﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻨﺎ ﻛﺮدﻧﺪ و راه ﻛﺮﺑﻼ ﺑﺮاي ﻋﺸﺎق بارگاه ﺳﻴﺪاﻟﺸﻬﺪا ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﺎز ﺷـﺪ و ﺳـﻴﻞ ﻣﻬـﺎﺟﺮت ﺑـﻪ
ﺳﻤﺖ ﻛﺮﺑﻼ ﺳﺮازﻳﺮ شد و ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺧﺮاﺑﻰ ﻫﺎ را ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻤﻮدﻧﺪ.
در ﺳﺎل232ﻗﻤﺮي ﻣﺘﻮﻛﻞ ﻋﺒﺎﺳﻰ ﺑﻪ ﻗـﺪرت
رﺳﻴﺪ، وي دﺷﻤﻨﻰ ﺧﺎﺻﻰ ﺑﺎ ﺷﻴﻌﻴﺎن و آل اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ داﺷﺖ. ﻣﻮﻗﻌﻰ ﻛﻪ اﻃﻼع ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻮد ﻛـﻪ ﻛـﺮﺑﻼ گسترش ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺷﻴﻌﻴﺎن از اﻃﺮاف و اﻛﻨﺎف ﺑﻪ زﻳﺎرت آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﻣﻰ ﺷﺘﺎﺑﻨﺪ، دﺳﺘﻮر ﺧﺮاﺑﻰ آﺳﺘﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻃـﺮاف
آﺳﺘﺎﻧﻪ را ﺻﺎدر کرد.
امام رضا (ع) در هر فرصت مغتنمی به ایرانیان برای برپایی مراسم عاشورا توصیه هایی می فرمودند.
ﺷﻴﺦ ﺻﺪوق از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم رواﻳﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺗﺮک ﻛﻨﺪ ﺳـﻌﻰ
در ﺣﻮاﻳﺞ ﺧﻮد را در روز ﻋﺎﺷﻮرا، پروردگار ﺟﻬﺎن ﺣﻮاﻳﺞ دﻧﻴﺎ و آﺧﺮت او را ﺑﺮ آورد.ﻫﺮ ﻛﺲ روز ﻋﺎﺷﻮرا را ﺑﺮايﺧﻮد روز ﻣﺼﻴﺒﺖ ﻗﺮار ﺑﺪﻫﺪ، ﺧﺪاوﻧﺪ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻰ و ﻓﺮح ﺑﺮاي او ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪ و چشمانش را ﺑـﻪ روي ﻣـﺎ
در ﺑﻬﺸﺖ روﺷﻦ گرداند.
رﻳﺎن ﺑﻦ ﺷﺒﻴﺐ از ﺣﻀﺮت اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻘﻞ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﻓﺮﻣﻮد: اي پسر ﺷﺒﻴﺐ اگر ﺧﻮش ﺑﺎﺷـﻰ، ﺑﻪ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻗﺼﺮﻫﺎي ﺑﻬﺸﺘﻰ ﺑﺎ پیﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ ، ﻟﻌﻦ ﻛﻦ ﺑـﻪ ﻛشندگان اﻣـﺎم ﺣﺴـﻴﻦ ﻋﻠﻴـﻪ اﻟﺴـﻼم و
ﺑﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﺷﺨﺼﻰ ﻛﻪ گﻔﺖ:ﺣﻀﺮت اﻣﺎ رﺿﺎ (ع) ﺑﺮاي ﻣﻦ از ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﻣﺘﺎﻋﻰ ﻓﺮﺳﺘﺎد چـﻮن گشودم در ﻣﻴﺎن از ﺧﺎﻛﻰ ﺑﻮد از آن ﻣﺮد ﻛﻪ آورده ﺑﻮد پرﺳﻴﺪ اﻳﻦ ﺧﺎک چیست ؟ گفت:اﻳـﻦ ﺧـﺎک ﻗﺒـﺮ اﻣـﺎمﺣﺴﻴﻦ اﺳﺖ، ﻫﺮگز آن ﺣﻀﺮت از ﺟﺎﻣﻪ و ﻏﻴﺮ ﺟﺎﻣﻪ چیزی ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻰ ﻧﻤﻰ ﻓﺮﺳﺘﺪ مگر اﻳﻦ ﺧﺎک را در ﻣﻴﺎﻧﺶ ﻣﻰ
گذارد و ﻣﻰ گوﻳﺪ:اﻳﻦ درﻣﺎن اﺳﺖ از ﺑﻼﻫﺎ ﺑﻪ اذن و ﻣﺸﻴﺖ ﺧﺪا.
همچنین اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم در مورد ماه محرم ﻓﺮﻣﻮده اند: ﻣﺤﺮم ﻣﺎﻫﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺟﻨگ را در آن ﺣﺮام ﻣﻰ داﻧﺴتند اﻣﺎ ﺧﻮن ﻣـﺎ در آن ﻣﺎه ﺣﻼل ﺷﻤﺮده ﺷﺪ و ﺣﺮﻣﺖ ﻣﺎ ﻫﺘﻚ ﺷﺪ، و ﻓﺮزﻧﺪان و زﻧﺎن ﻣﺎ اﺳﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ و آﺗـﺶ در ﺧﻴـﺎم ﻣـﺎ اﻓﺮوﺧﺘـﻪ گشت و ﻫﺮ چه در آﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺗﺎراج رﻓﺖ و ﺣﺮﻣﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ را درﺑﺎره ﻣﺎ ﻣﺮاﻋﺎت ﻧﻜﺮدﻧﺪ. روز شهادت امام ﺣﺴﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم چشمان ﻣﺎ را آزرده ﻛﺮد و اﺷﻚ ﻫﺎي ﻣﺎ را روان ﺳﺎﺧﺖ.ﻋﺰﻳﺰ ﻣﺎ در خاک ﻛﺮﺑﻼ ﺧﻮار ﺷﺪ و اﻧﺪوه و ﺑﻼ ﻧﺼﻴﺐ ﻣﺎ گشت ﺗﺎ روز ﻣﻌﻴﻦ. پس گریه کنندگان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم گریهﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮاي آن ﻛﻪ گریه ﺑﺮ او گناهان ﺑﺰرگ را ﻣﻰ رﻳﺰد.
انتهای پیام/*